Nhận thấy lợi ích của việc phân loại, xử lý rác thải sinh hoạt tại nguồn, nhiều địa phương, đơn vị và người dân trên địa bàn Phú Yên đã thu gom, xử lý rác thải có thể phân hủy thành các loại phân bón hữu cơ sử dụng cho cây trồng. Điều này không chỉ mang lại lợi ích về kinh tế mà còn bảo vệ môi trường bền vững.
Công tác thu gom, xử lý rác thải đã và đang là vấn đề nan giải ở khu vực đô thị, đặc biệt là khu tập trung đông dân cư. Rác chưa được phân loại, gây lãng phí tài nguyên, tạo áp lực lên hệ thống thu gom, gây quá tải với các bãi rác của địa phương.
Tuy nhiên, nếu làm tốt việc phân loại rác thải từ mỗi hộ dân thì bài toán sẽ phần nào được giải đáp. Bởi, sau khi phân loại, các loại rác thải như thùng carton, chai nhựa, túi nilon có thể tái chế; còn rác hữu cơ sẽ được thu gom, xử lý tại nguồn ủ làm phân bón cho cây trồng.
Nhận thức được ý nghĩa của việc phân loại, xử lý rác thải tại gia đình, cùng sự nỗ lực của các bên liên quan bao gồm Dự án, Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) tỉnh Phú Yên, UBND thành phố Tuy Hòa, Công ty Cổ phần môi trường đô thị Phú Yên (Urenco Phú Yên), Trung tâm Hỗ trợ Phát triển xanh (GreenHub) , quy trình phân loại, thu gom và xử lý rác hữu cơ tại phường 7, thành phố Tuy Hòa đã được hoàn thiện và chia sẻ thông qua tuyên truyền, tập huấn cho các bên liên quan trực tiếp thực hiện mô hình.
Quá trình chuẩn bị các điều kiện vật chất như khu vực ủ rác hữu cơ tại bãi rác Thọ Vức, thiết bị thu gom, vận chuyển, nhân sự cho từng khâu riêng biệt của mô hình đã được các bên thực hiện và hoàn thiện trong năm 2022. Tới giữa tháng 2/2023, sau các lớp tuyên truyền và tập huấn hướng dẫn phân loại rác (PLR) cho tiểu thương và 150 hộ gia đình khu phố Trường Chinh, phường 7, mô hình PLR và xử lý rác hữu cơ đã chính thức đi vào hoạt động. Qua sự vận động của UBND phường 7, bước đầu khoảng 60% tiểu thương tại chợ và hộ gia đình đã thực hiện phân loại rác tại nguồn. Hằng ngày, Urenco Phú Yên đang thực hiện thu gom riêng lượng rác hữu cơ đã được phân loại tại các khu vực quy định bằng thiết bị riêng. Khối lượng rác hữu cơ thu được trung bình 220 kg/ngày và đang xử lý bằng phương pháp ủ hiếu khí tại bãi chôn lấp Thọ Vức. Sau hơn 1 tháng thực hiện, mô hình đã ghi nhận được sự những thuận lợi và khó khăn để tiếp tục cải thiện hơn trong thời gian tới. Việc đánh giá, giám sát mô hình là cần thiết và đang được thực hiện nghiêm túc nhằm ghi nhận số liệu, đánh giá chi phí lợi ích… từ đó báo cáo các kết quả vận hành mô hình tới UBND thành phố Tuy Hoà và Sở TN&MT tỉnh Phú Yên để làm cơ sở cho việc hỗ trợ, duy trì và xây dựng cơ chế về giá cho việc thực hiện phân loại rác ở các quy mô lớn hơn.
Việc triển khai mô hình đã mang lại lợi ích cho cả người dân và chính quyền địa phương. Người dân đã có nguồn phân hữu cơ bón cho cây trồng đảm bảo an toàn, còn với địa phương giảm áp lực trong việc thu gom rác thải và giảm chi phí dành cho công tác bảo vệ môi trường.
Từ những hiệu quả bước đầu mà mô hình mang lại, UBND thành phố Tuy Hòa mong muốn tiếp tục triển khai nhân rộng mô hình nhằm góp phần xử lý hiệu quả vấn đề rác thải, xây dựng môi trường thành thị sạch, đẹp, trong lành.